media

Sinds februari is het korte-video- platform TikTok weer te downloaden op telefoons in de VS – ongeveer een maand nadat het Amerikaanse verbod op het sociale medium inging. Het getouwtrek rondom TikTok begon niet toevallig, maar hangt samen met de economische en nu ook culturele concurrentie tussen imperialisten VS en China. In de VS kent Tik-Tok meer dan 170 miljoen gebruikers. In Nederland vijf of zes miljoen. Voor kapitalistische regeringen is het cruciaal om te bepalen wat mensen onder ogen krijgen tijdens het scrollen. Officieel besloot de regering Biden in 2024 dat TikTok verboden moest worden, omdat de app een gevaar voor de ‘nationale veiligheid’ zou zijn. De Chinese regering zou de app gebruiken om Amerikaanse burgers te bespioneren. De Amerikaanse president Trump kondigde voor zijn officiële aantreden op 20 januari aan dat hij het verbod juist weer wilde uitstellen - om de Chinese eigenaren van Tik-Tok de kans te geven het platform te verkopen aan een Amerikaanse partij. Elon Musk toonde interesse. Tijdens zijn eerste presidentstermijn in 2020 probeerde Trump die verkoop af te dwingen, maar dat kwam toen niet langs Amerikaanse rechters. Amerikaanse politici zijn het onderling duidelijk niet altijd eens over de te volgen koers, maar over één ding zijn ze het eens: onder geen beding mag een mediaplatform van de grootte van TikTok in buitenlandse handen zijn. Dat is heel logisch, want Amerikaanse sociale media als Facebook en Instagram zijn de belangrijkste concurrenten van TikTok. Het Amerikaanse kapitaal achter deze sociale media wil natuurlijk de eigen winsten veilig stellen, maar belangrijker is misschien wel de culturele macht van en de controle door sociale media. Met slimme algoritmes bepalen de sociale media-bedrijven tot de seconde nauwkeurig wat voor filmpjes elke gebruiker te zien krijgt. Daarmee kunnen ze niet alleen slim reclame maken, maar ook de politieke overtuigingen beïnvloeden en de publieke mening vormen. Invloed op de denkwijze van de massa’s is cruciaal voor een klassenmaatschappij als het kapitalisme, omdat de politiek van de heersende kapitalistenklasse zo haaks staat op de belangen van de overgrote meerderheid van de mensen. En hoewel TikTok geen progressief platform is, bood het platform het afgelopen jaar wel een klein beetje meer ademruimte aan bijvoorbeeld Israël-kritische geluiden. Dat zat de regeringen Biden en Trump flink dwars. TikTok kon daardoor door veel Amerikaanse jongeren gebruikt worden om zich te organiseren voor steun aan het Palestijnse volk. De beschuldiging dat TikTok een geheim Chinees spionagewapen zou zijn, heeft dus eigenlijk niets te maken met het verbod. En trouwens: via Facebook, Instagram en andere Amerikaanse platformen worden gebruikers ook gewoon bespioneerd. Het enige waar het de Amerikaanse (en Europese) regeringen om gaat, is dat ze die zinvolle data niet willen hoeven delen met de Chinezen. Diezelfde bangmakerij is in de Nederlandse pers te horen over Chinese telefoons en andere technologie. Ook typisch: nu de imperialistische belangen van de Verenigde Staten en het EU-blok uiteen beginnen te lopen, zoals president Trump en de Europese Commissie de laatste tijd graag duidelijk maken, gaan er stemmen op voor het oprichten van ‘eigen’ EU- social media-platformen. Controle over sociale media is net zo belangrijk, zo niet belangrijker, als controle over televisie en radio - en elke kapitalistische regering wil dat de boodschap die we daar dagelijks horen bij hun belangen past. Directe censuur (het verbieden van platformen of boodschappen) en indirecte censuur (algoritmes die ‘toevallig’ bepaalde video’s wel tonen en andere niet) zullen alleen maar toenemen nu de imperialistische machtsblokken zich voorbereiden op een steeds intensere strijd om wereldmarkten, grondstoffen - en de publieke opinie.

TikTok - sociale media als wapen 1 april 2025